Vu Kim Hanh
Cơ quan vũ trụ Mỹ vừa thực hiện thành công chuyến bay của một máy bay trực thăng nhỏ trên sao Hỏa.
Máy bay không người lái, được gọi là Ingenuity, đã đáp xuống sao Hỏa hôm qua (19/4/20210), bay trên không trong gần một phút và đã chuyển tiếp dữ liệu của trực thăng trở lại Trái đất. Ingenuity đã làm nên lịch sử: Đây là chuyến bay đầu tiên được cung cấp năng lượng, có điều khiển, trên một hành tinh khác. Cuộc trình diễn ngắn ngủi cho thấy “sao Hỏa-copter” - được gọi là Ingenuity – đã bay được đến Hỏa tinh xa xôi.
CHUYẾN BAY LỊCH SỬ MỞ ĐẦU CUỘC KHÁM PHÁ NHỮNG HÀNH TINH XA TÍT
Tháng 2/2021, Nasa đã đưa vệ tinh Perseverance Rover lên sao Hỏa, chạm được miệng núi lửa Jezero trên Mars-Hành tinh đỏ, và với thiết bị Rotocraft được cài trong bụng Ingenuity, chuyến bay lần này tìm cách kiểm tra các giới hạn của công nghệ Rotorcraft.
Farah Alibay, một kỹ sư hệ thống tại Phòng thí nghiệm sức đẩy phản lực của Nasa (JPL) cho biết: “Đầy khó khăn và có vẻ thật điên rồ. Nhưng đó là vẻ đẹp của sự khám phá. Đó là vẻ đẹp của kỹ thuật.”
Lịch bay được lên là : cất cánh lúc 07:30 GMT, vào Thứ Hai. Dữ liệu đầu tiên tiết lộ liệu thí nghiệm trực thăng có hoạt động hay không sẽ bắt đầu quay trở lại Trái đất khoảng ba giờ sau đó. Thông tin này phải được chuyển tiếp thông qua máy dò Perseverance của Nasa và vệ tinh tại sao Hỏa sẽ truyền thông tin đến JPL. Chuyến bay sẽ diễn ra ở đâu? Tàu Perseverance Rover đã bay lần trước, lần này mang trực thăng bên dưới nó khi nó hạ cánh xuống bề mặt sao Hỏa. Sau đó, Perseverance đã lái xe đến một "phi đạo" cách nơi hạ cánh của nó khoảng 20m, hạ Ingenuity xuống đất và chụp một bức ảnh selfie (tự sướng). Hôm thứ sáu, 3 ngày trước khi cất cánh, một lần chạy rôto tốc độ tối đa đã được thực hiện và MiMi Aung, giám đốc dự án Ingenuity, cho biết tại một cuộc họp báo trước chuyến bay: "Chúng tôi xác nhận rằng Ingenuity có đủ năng lượng và sức mạnh để thực hiện chuyến bay này tại sao Hỏa", Nếu chuyến bay hoạt động ổn, bốn chuyến bay tiếp theo sẽ được thực hiện trong những ngày tới, mỗi chuyến bay sẽ đưa trực thăng đi xa hơn.
VÌ SAO BAY TRÊN SAO HỎA LẠI KHÓ NHƯ VẬY?
Trước nhất vì Mars ở "muôn trùng xa cách" với trái đất. Bầu khí quyển trên sao Hỏa cực kỳ mỏng - khoảng 1% độ dày của khí quyển trên Trái đất - và điều này không cung cấp cho máy bay trực thăng nhiều không khí để thâm nhập vào. Lực hấp dẫn trên Hành tinh Đỏ ít hơn, điều này cũng giúp ích - nhưng ngay cả như vậy, các kỹ sư đã phải chế tạo trực thăng của họ rất nhẹ.
Inginuity có khối lượng chỉ 1,8kg (4lb). Hai cánh quạt dài 1,2m quay ngược chiều nhau với tốc độ lên đến 2.500 vòng / phút. Điều này cực kỳ nhanh - thực sự, các đầu cánh quạt sẽ di chuyển với tốc độ khoảng 2/3 tốc độ âm thanh trên sao Hỏa giúp vệ tinh tự nâng. Nasa đã “để mắt” đến những cơn gió ở Jezero. Vận tốc họ đo được là 20m mỗi giây - nhanh hơn so với những gì có thể thử nghiệm trên Trái đất. Nhưng nhóm nghiên cứu tin rằng chiếc trực thăng đối phó được.
Trực thăng mang theo 2 camera trên bo mạch. Một máy ảnh đen trắng hướng xuống mặt đất, được sử dụng để điều hướng và một máy ảnh màu có độ phân giải cao nhìn ra đường chân trời. Vệ tinh chụp ảnh từ khoảng cách 65m. Nó sử dụng máy ảnh zoom để có được một số cận cảnh của hoạt động. Cả vệ tinh và trực thăng đều hoạt động tự động và mang theo đồng hồ riêng biệt. Các thiết bị định thời gian sẽ cần phải đồng bộ để chụp ảnh hoạt động. Đường dẫn xuống dữ liệu được thiết kế cực kỳ tinh vi.
VÌ SAO CHUYẾN BAY LẠI QUAN TRỌNG?
Cơ quan vũ trụ Hoa Kỳ cho biết chuyến bay này sẽ là một loại "khoảnh khắc của Anh em nhà Wright" - ám chỉ khoảnh khắc mà cách đây 100 năm, vào lúc 10h30’ sáng 17-12-1903, Orville Wright đã trở thành phi công đầu tiên trên thế giới với chuyến bay lịch sử kéo dài vỏn vẹn 12 giây, vượt 91,44 mét, mở ra kỷ nguyên mới cho lịch sử hàng không thế giới.
Để đánh dấu mối liên hệ lịch sử này, một mảnh vải có kích thước như con tem bưu chính từ cánh máy bay của hai anh em nhà Wright đã được dán vào Ingenuity trước khi nó rời Trái đất. Cần lưu ý rằng chuyến bay đầu tiên của Anh em nhà Wright chỉ kéo dài 12 giây. Những điều tuyệt vời và vĩ đại trong khám phá khoa học đã bắt đầu từ những bước nhỏ. Hy vọng là màn trình diễn công nghệ nhỏ của Ingenuity cuối cùng có thể biến đổi cách chúng ta khám phá một số thế giới xa xôi.
“Bạn có thể đi qua các địa điểm mà không bị địa hình cản trở giống như phương tiện trên bộ,” Havard Grip, phi công trưởng của Ingenuity, giải thích. "Nó có thể thực hiện các nhiệm vụ trinh sát cho các nhà thám hiểm trong tương lai, hoặc thậm chí cho các phi hành gia, và sau đó chúng tôi cũng đang suy nghĩ về nó về tiềm năng mang các thiết bị khoa học của riêng nó đến những nơi cực kỳ xa xôi rất khó tiếp cận."
Nasa gần đây đã phê duyệt một sứ mệnh bay trực thăng Dragonfly tới Titan, mặt trăng lớn của Sao Thổ. Nơi đây có một bầu không khí rất dày. Như sứ mệnh đã biết, Dragonfly sẽ đến Titan vào giữa những năm 2030./.
